| staroż. |
Niz. Naddunajska zamieszkała przez:
od I n.e. panowanie Rzymu
V-VII n.e.
|
Po upadku władzy rzymskiej na Nizinie Węgierskiej różne ludy:
|
poł. I tys. n.e.
|
Przodkowie Węgrów przebywają nad Wołgą, następnie wędrują na zachód
|
Królestwo Węgier
|
ok. 895
|
Nad Dunajem i Cisą osiedlają się Węgrzy pod wodzą Árpáda
|
k. X
|
Konsolidacja plemion węgierskich w państwo za Gézy (970-997), chrystianizacja
|
1001
|
Stefan I Święty (933-1038) otrzymuje od papieża koronę królewską
|
XI
| Opanowanie Siedmiogrodu, | w k. XII osadzanie tam kolonistów niemieckich (Sasów)
1102
|
Unia personalna z Chorwacją
|
XII
|
Najstarsze zabytki literackie języka węgierskiego - przekłady tekstów liturgicznych
|
1222
|
Złota Bulla Andrzeja II - król gwarantuje przywileje drobnej szlachty
|
1301-08
|
Walka o tron węgierski po wygaśnięciu dynastii Árpádów; | zwyciężają Andegaweni
1342-82
|
Rozkwit państwa pod rządami Ludwika I Wielkiego, | zdobycie zwierzchnictwa nad Wołoszczyzną, Bośnią, Serbią i częścią Bułgarii; 1370-82 unia personalna z Polską; wojny z Wenecją o Dalmację, wojny o tron Neapolu; na dworze kultura francuska
1387-1437
|
Panowanie Zygmunta Luksemburczyka - utrata zdobyczy Andegawenów, | konflikt z Polską, wojny z husytami w Czechach, od 1416 coraz większe zagrożenie tureckie
1456
|
Zwycięstwo Hunyadiego nad Turkami pod Belgradem, ocalenie niepodległości Węgier
|
1458-90
|
Panowanie Macieja Korwina, wojny z Jagiellonami o Czechy, | chwilowe opanowanie Moraw, Śląska i Łużyc, próby opanowania Austrii; rozwój kultury renesansowej
1490-1526
|
Rządy Jagiellonów na Węgrzech, unia z Czechami, znaczne osłabienie państwa
|
1526
|
Wojska węgierskie rozbite przez Turków pod Mohaczem
|
1541
|
Ostateczny podział kraju na część habsburską, turecką i Siedmiogród - lenno Turcji; | pogranicze habsbursko-tureckie na 150 lat staje się sceną uciążliwych walk
Monarchia Habsburgów
|
XVII
|
Siedmiogród głównym ośrodkiem węgierskich dążeń niepodległościowych
|
1699
|
Pokój karłowicki po wieloletniej wojnie z Turcją, całe Węgry w monarchii habsburskiej
|
1703-11
|
Wielkie powstanie pod wodzą Franciszka II Rakoczego - próba zdobycia niepodległości
|
XVIII
|
Węgry zacofanym, rolniczym regionem monarchii Habsburgów
|
1844
|
Ustawa o wprowadzeniu do urzędów języka węgierskiego zamiast łaciny
|
1848-49
|
Powstanie antyhabsburskie stłumione przy pomocy wojsk rosyjskich
|
1849-59
|
Rządy terroru na Węgrzech - tzw. era Bacha, niemiecki językiem urzędowym
|
1867
|
Ugoda austro-węgierska - powstanie dualistycznej Monarchii Austro-Węgierskiej
|
XIX
| Ferenc Liszt i B&eacite;la Bartók - światowej sławy muzycy węgierscy
|
1914-18
|
Udział w I wojnie światowej po stronie państw centralnych
|
Republika Węgier
|
1918
|
Ogłoszenie republiki (16.11) i zerwanie związku państwowego z Austrią
|
1919
|
Ogłoszenie Węgierskiej Republiki Rad (21.03), chaos, interwencja rumuńska
|
1920
|
Traktat z Trianon: Węgry tracą 2/3 dotychczasowego terytorium, | otrzymują granice podobne jak w X i stają się państwem jednolitym narodowo
1920
|
Węgry monarchią (1.03), ale bez wyboru króla; | Miklós Horthy przez 24 lata regentem
1938
|
"Arbitraż wiedeński" (2.11) - Niemcy i Włochy przyznają Węgrom pd. Słowację z Koszycami | i zach. cz. Rusi Podkarpackiej z Użhorodem
1940
|
"Drugi arbitraż wiedeński" - Węgry przystępują do Osi | i otrzymują połowę Siedmiogrodu od Rumunii, 1941 biorą udział w ataku na Jugosławię i ZSRR
1944
|
Wkroczenie wojsk radz. na Węgry (paźdz.) | wypowiedzenie posłuszeństwa Niemcom i jego upadek (15.10), rządy proniemieckich "strzałokrzyżowców"
1945-48
|
Przejęcie władzy przez komunistów, nacjonalizacja gospodarki, likwidacja opozycji
|
1956
|
Rewolucja antykomunistyczna (paźdz.-listo.) stłumione przez Armię Czerwoną
|
70. i 80.
|
Powolne reformy gospodarcze - pojawianie się elementów gospodarki rynkowej
|
1989
|
Samorozwiązanie Partii Komunistycznej, demokratyzacja systemu rządów
| | |||