URALIA

URALIA : : ugrofinistyka : : historia Finlandii

historia Finlandii w datach

[na podst. Tablic historycznych wyd. Adamantan, W-wa, 2001]

pocz. n.e. z południa przybywają ugrofińscy Finowie, spychając na północ Lapończyków.
1157-1293 podbój Finlandii przez Szwedów (usunięcie Duńczyków i Rusinów), chrystianizacja;
XIII-XVII przesuwanie granicy szwedzkiej Finlandii na wschód.
XV najstarsze zabytki języka fińskiego.
XVI piśmiennictwo luterańskie.
1696-97 straszliwy głód - życie traci ponad 1/3 ludności Finlandii.
1701-1809 wojny szwedzko-rosyjskie,
podbój Finlandii przez Rosję - Finlandia Wielkim Księstwem związanym unią personalną z Rosją,
szwedzki nadal językiem urzędowym.
1835 opublikowanie przez Eliasa Lönnrota epopei narodowej Kalevala, następuje podział elity kraju na "szwedomanów" i "fennomanów".
1906 parlament fiński jako pierwszy w Europie przyznaje prawo wyborcze kobietom.
6.12.1917 proklamowanie niepodległości Finlandii.
1939-40 agresja ZSRR na Finlandię (30.11), "wojna zimowa", utrata Karelii.
1941-44 wojna przeciw ZSRR w nadziei odzyskania Karelii.
od 1944 wojna przeciw Niemcom.
1947 traktat w Paryżu - Finlandia traci dostęp do Morza Arktycznego.
lata 50. międzynarodowa sława architektury fińskiej (m.in miasto-ogród Tapiola).
pocz. lat 90. kilkuletni kryzys gospodarczy po upadku ZSRR.